Ziya İPEK
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Güneş Enerjisi Araştırma ve Uygulama Merkezi (ODTÜ-GÜNAM) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Raşit Turan, Türkiye’nin güneş enerjisi potansiyelinin oldukça yüksek olduğunu, bu potansiyelin değerlendirilmesi kapsamında uzun vadeli enerji politikaları ve yerli üretimin teşvik edilmesi için daha fazla Ar-Ge faaliyetine destek verilmesini önerdi.
Enerji sektöründe sürdürülebilirlik ve çevre dostu çözümler giderek daha fazla önem kazanırken, çevresel etkilerin azaltılması ve iklim değişikliği konularında temiz, sınırsız ve yenilenebilir bir enerji kaynağı olarak kabul edilen güneş enerjisinin önemi artıyor.
Güneş enerjisinden elektrik ve ısı elde edilmesine yönelik uygulamalı araştırmalara öncülük eden ODTÜ- GÜNAM’ın 2009 yılında kurulduğunu ve 2021 yılında 6550 sayılı kanun çerçevesinde güneş enerjisi alanında Tematik Araştırma Altyapısı statüsü kazandığını anımsatan ODTÜ-GÜNAM Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Raşit Turan, merkezde silisyum fotovoltaik teknolojileri, gelişen fotovoltaik teknolojileri, modül teknolojileri, güç elektroniği şebeke ve entegrasyon teknolojileri, yoğunlaştırılmış ısıl güneş enerjisi teknolojileri ve test – karakterizasyon teknolojileri birimlerinde; fizik, kimya, metalurji ve malzeme mühendisliği, elektrik ve elektronik mühendisliği ve makine mühendisliğinden araştırmacı, akademisyen, idari ve teknik personel olmak üzere toplamda 136 personelin bilimsel araştırma ve proje yürüttüğünü söyledi.
“Güneş enerjisi teknolojilerine katkıda bulunuyoruz”
Prof. Turan, 2024 yılına kadar 150 lisansüstü öğrencinin yer aldığı ve 100’den fazla ulusal ve uluslararası destekli projeyi başarı ile yürüten merkezin, araştırma altyapısı statüsü kazandıktan sonra 7 ulusal patent ve 3 PCT başvurusu bulunduğunu vurguladı. Prof. Turan, “ODTÜ-GÜNAM, TÜBİTAK ve diğer kamu destekli 15’ten fazla projeye sahiptir ve yenilikçi PV modül teknolojileri, yeni nesil tandem güneş hücrelerinin geliştirilmesi, PV sistemlerinin güvenilirliğinin ve uzun ömürlülüğünün iyileştirilmesi, yoğunlaştırılmış güneş enerjisi sistemlerinin geliştirilmesi, güneş enerjisi çözümlerinin yaygınlaştırılması ve koordinasyonu, araştırma altyapısı sağlama konularında 12 Avrupa Birliği Ufuk Avrupa projesinde yer almaktadır” dedi.
Merkezin birçok ulusal ve uluslararası projede önemli rol oynadığına dikkat çeken Prof. Turan, Türkiye’nin ilk güneş enerjisi mükemmeliyet merkezi olan ODTÜ- GÜNAM’ın koordinatörlüğünde yürütülen Ufuk Avrupa Projesi ‘SolarHub’ın, Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde 4.8 milyon eurodan fazla bütçe ile desteklendiğini; ayrıca, ‘UP2030: Sürdürülebilir Kentsel Planlama 2030’ ve ‘TRIUMPH: Dönüştürücü Yenilikler için Fotovoltaik Araştırma ve Uygulamalar’ gibi Ufuk Avrupa projeleriyle güneş enerjisi teknolojilerinin gelişimine katkıda bulunduklarını aktardı.
“Sürekli ve sürdürülebilir destek gerekiyor”
Prof. Turan, TÜBİTAK 1004 Mükemmeliyet Merkezi Programı desteği ile kurulan Türkiye Fotovoltaik Teknolojileri Platformu (TFTP) kapsamında ise 17 alt projenin yürütüldüğüne dikkat çekti. RISEnergy projesinde ODTÜ-GÜNAM’ın altyapı sağlayıcı olarak konsorsiyumda yer aldığını ve Avrupa’daki tüm araştırmacılara erişim imkânı sağladığını belirtti. Ayrıca, NATO DIANA platformuna test merkezi olarak dahil olduklarını da vurguladı.
Uluslararası rekabetin yoğun olduğu enerji sektöründe daha etkin çalışabilmek için sürekli ve sürdürülebilir finansman desteğinin önemli olduğunu dile getiren Turan, sanayi iş birliklerinin güçlendirilmesi, Ar- Ge harcamalarının artırılması ve uluslararası fonlara erişim kolaylığı gibi mekanizmaların, merkezdeki araştırma faaliyetlerinin sürdürülmesi ve genişletilmesi için kritik öneme sahip olduğunu belirtti.
ODTÜ-GÜNAM’ın enerji verimliliği ve fotovoltaik panellerin entegrasyonuna yönelik çalışmalar yaptığını da vurgulayan Prof. Dr. Turan, Merkezin bu konularda hem eğitim hem de danışmanlık hizmetleri sunarak farkındalık yarattığına işaret etti. Prof. Dr. Turan, “Türkiye’nin güneş enerjisi potansiyeli oldukça yüksek ve bu potansiyelin değerlendirilmesi için uzun vadeli enerji politikaları ve yerli üretimin teşvik edilmesi için daha fazla Ar-Ge faaliyetine destek verilmesini öneriyoruz” dedi.
ODTÜ-GÜNAM Müdürü Şebnem Doğan: PV panellerin geri dönüşümü çalışmalarına öncülük ediyoruz
ODTÜ-GÜNAM Müdürü Şebnem Doğan ise PV panellerin geri dönüşümü konusundaki çalışmalara da öncülük ettiklerini; Haziran 2024’te Ahiler Kalkınma Ajansı tarafından desteklen proje kapsamında düzenlenen çalıştay ile bu konuyu ele alarak PV panellerin geri dönüşüm süreçlerinin geliştirilmesine yönelik katkı sağladıklarını söyledi.
İki yılda bir düzenlenen, ‘Uluslararası Fotovoltaik Bilimi ve Teknolojileri (PVCON)’ Konferansı ile güneş enerjisi sektöründeki en son gelişmeleri ve yenilikleri paylaştıklarını ifade eden Doğan, Temmuz 2024’te düzenlenen PVCON 2024’te yüksek verimli PV hücre ve modül geliştirme, güneş enerjisi sistemlerinin entegrasyonu ve optimizasyonu, güneş enerjisi kullanımında toplumsal kabul edilebilirlik ve sosyoekonomik etkiler gibi çeşitli konuların ele alındığını dile getirdi. Doğan, merkezin Türkiye’nin yenilenebilir enerji hedeflerine ulaşmasına katkı sağlamak amacıyla ulusal ve uluslararası iş birliklerini artırmayı ve enerji alanında inovasyonu teşvik etmeyi hedeflediklerini, ayrıca kamuoyunu bilinçlendirme ve eğitim faaliyetlerine de büyük önem verdiklerini sözlerine ekledi.
